POWIEŚĆ HISTORYCZNA

Jedną z najpopularniejszych odmian powieści jest powieść historyczna. Świat przedstawiony w tym typie powieści umieszczony jest w epoce traktowanej przez autora i czytelników jako przeszłość, zamknięty okres dziejów.

Powieść ta opiera się na prawdzie historycznej, przywołuje fakty historyczne, respektuje realia danej epoki oraz jej charakterystyczne właściwości i problemy. Jednak obok postaci historycznych występują postaci fikcyjne, przeżywające rozmaite fikcyjne przygody, ale wkomponowane w tok wydarzeń historycznych.

Stosunek prawdy historycznej i fikcji literackiej może się różnić w zależności od zamysłu autora. Romantyczny pisarz angielski Walter Scott kładł nacisk na romansowe dzieje fikcyjnych bohaterów, dla których zdarzenia historyczne stanowiły zaledwie tło. Podobne cechy mają słynne, chętnie ekranizowane awanturniczo-przygodowe „powieści płaszcza i szpady” Aleksandra Dumasa.

Szczególną dbałość o wiarygodność historyczną i wierność wobec materiału dokumentalnego wykazywał w swoich powieściach Józef Ignacy Kraszewski. W swoich powieściach historycznych ściśle łączył fabułę z wydarzeniami historycznymi, wzbogacając ją motywami romansu historycznego. Zwieńczeniem dorobku w tej dziedzinie prozy był cykl jego powieści tworzących panoramę dziejów Polski.

Największą sławę jako autor popularnych powieści historycznych i przygodowych jednocześnie zdobył Henryk Sienkiewicz, autor m.in. „Krzyżaków”, „Quo vadis” i Trylogii, z rozmachem odtwarzając realia przeszłości: od faktów historycznych, poprzez szczegółowe opisy obyczajów i stylu życia codziennego, aż po błyskotliwą stylizację językową w postaci archaizacji. Język bohaterów Sienkiewiczowskich stanowi wzorzec wykorzystania stylizacji językowej do celów artystycznych, czego dowodem jest żywotność cytatów z powieści naszego noblisty, które funkcjonują powszechnie w świadomości polskich czytelników.